EN 1090-2 Standardı
EN 1090-2 Standardı ile ISO DIS 17607:2017 Standardı Arasındaki Farklar
EN 1090-2 Standardı ile ISO DIS 17607:2017 Standardı Arasındaki Farklar
ISO DIS 17607:2017 Çelik Yapı Uygulamaları (Steel Structures - Execution of Structural Steelwork) standardının yayınlanması ile birlikte standart hazırlama komitelerinde “EN 1090 ömrünü tamamlıyor mu?” tartışmaları gündeme geldi. Aynı zamanda EN 1090-2 standardının da yenilenme çalışmaları devam ederken birbirine muadil iki standart bulunması bazı soru işaretleri yarattı.
Metinsel olarak EN 1090-2 standardına çok benzeyen ve kaynakça bölümünde de EN 1090-1 ve EN 1090-2 standartlarının yer aldığı ISO DIS 17607:2017 ile EN 1090-2 standardı arasındaki farklar aşağıdaki gibidir.
Başlıkları ve madde sıralaması birbirine oldukça benzer olan EN 1090-2 standardı ile ISO DIS 17607:2017 standardı arasında bazı metinsel farklar ve AWS ve AISC standartlarına da uyum göstermesi açısından EN yerine ISO standartlarına yapılan atıflar var.
Maddelere ilk bakışta EN 1090-2 standardında cıvatalı bağlantıların bir alt başlığı şeklinde verilen sıcak perçin maddesinin, 9. madde olarak bağımsız bir başlık halinde yazılmış olması dikkat çekiyor. Ancak bu maddenin içinin boş olması ve tamamen Annex I ya atıf yapılıyor olması nedeniyle daha sonraki taslaklarda kaldırılabileceği yada içeriğinin güncelleneceğine işaret ediyor.
Diğer önemli bir değişiklik EN 1090 standartlarından alışık olduğumuz Uygulama Sınıfı (Execution Class - EXC) yerine tanımlamanın Uygulama Seviyesi (Execution Level – EXL) olarak verilmiş olması. Bu değişiklik standartlar arasında bir karışıklığa neden olmasını engellemek için yapılmış. Uygulama Seviyesinin tanımında verilen notta da “Diğer standartlardaki Uygulama Sınıfı ile benzer fakat tamamen aynı değil” şeklinde açıklanmış.
Standardın cıvatalı birleştirme bölümünde EN 1090-2 standardında “preloading” terimi ile anlatılan önyüklemeli ifadesi “pretensioning” olarak verilmiş.
EN 1090-2 standardında malzeme sertifikaları ile ilgili EN 10204 standardına uygun sertifika istenirken, ISO DIS 17607:2017 standardında ISO 10474 standardına atıf yapılmış ve Tablo 1 de sertifikada bulunması gereken bilgiler özetlenmiş.
Malzeme toleransları ve özellikleri ile ilgili EN 1090-2 standardında verilen ISO ve EN standartları bilgileri yerine ISO DIS 17607:2017 standardında sadece ilgili malzeme standardında belirtildiği gibi şeklinde genel cümleler kullanılmış.
EN 1090-2 Tablo 7 de cıvata standartları açıkça belirtilmişken, ISO DIS 17607:2017 standardında bu tip bir tanımlama yapılmaktan kaçınılmış ve 5.6 yapısal cıvata maddesinde neredeyse hiçbir standarttan bahsedilmemiş.
İzin verilen maksimum sertlik değerini EN 1090-2 malzeme standartlarına ve kalitesine bağlı olarak verirken, ISO DIS 17607:2017 standardında ISO/TR 20172, ISO/TR 20173 ve ISO/TR 20174 standartlarındaki malzeme gruplarına göre belirlenmiş.
EN 1090-2 standardı kaynak koordinasyon personeli ve bilgi seviyesi için detaylı açıklamalar ve tablo içerirken, ISO DIS 17607:2017 standardı sadece personelin ISO 14731 standardının gerekliliklerine uygun olmasını öngörüyor.
EN 1090-2 standardında kaynak kabul kriterleri ile ilgili ISO 5817 standardının ilgili tablolarına yönlendirme yapılırken ISO DIS 17607:2017 standardı bu gereklilikleri sadece rutin şartlar olarak vermekte ve bunlara ilaveten sismik, yorulma gibi ilave açıklamalar yapılmış ve gereklilikler belirtilmiştir. Burada yorulma ile ilgili verilen değerler ile ISO 5817 standardının 2014 versiyonunda bulunan C ekine atıfta bulunulmuştur. Benzer bilgiler prEN 1090-2:2017 standardında da vardır.
Kaynaktan sonra test için gerekli bekleme zamanı tablosu mevcut EN 1090-2 standardına göre kısaltılmış, EN 1090-2 standardında 6 ve 12mm kalınlıkları ile ısı girdisi belirleyici iken burada 12 ve 37 mm kalınlıkları belirleyici rol almış.
ISO DIS 17607:2017 standardında “Table 14 - Extent of supplementary NDT” tablosu EN 1090-2:2008 versiyonundaki gibi bırakılmış ancak bu tablonun prEN 1090-2:2017 versiyonunda önemli şekilde değişmesi bekleniyor.
ISO DIS 17607:2017 standardında alevle kesim prosedürü daha detaylı ele alınarak Annex J içinde açıklanmış. Kaynakta olduğu gibi kesimde de formatı belli bir Kesim Yöntem Onayı (Cutting procedure qualification record - CPQR) yapılması öngürülmüş. Ayrıca EN 1090-2 standardında iki eğimli ve bir dik kesilmiş plaka ile yapılması istenen test, Annex J’de boyutları belli “P” harfi şeklinde bir kesim yapılması istenmiş. Aynı değişiklik aynı zamanda prEN 1090-2:2017 versiyonunun Annex D’sinde de mevcut.
----------
NOT: Bu metinde geçen “EN 1090-2” ibarelerinin hepsi, makalenin yazıldığı tarihte geçerli olan “EN 1090-2:2008+A1:2011” olarak düşünülmelidir.
