Makina Mühendisi
Arazi Tipi Güneş Enerjisi Santralleri İçin Metal Konstrüksiyonlar
Arazi Tipi Güneş Enerjisi Santralleri İçin Metal Konstrüksiyonlar
Ülkemizde yapılacak olan güneş enerji santrallerinin belli bir standart ve kalitede olması amacıyla, TSE tarafından “Arazi tipi güneş enerjisi santralleri için metal konstrüksiyonlar – Yapısal tasarım, üretim, muayene ve deney metotları” (tkt 2016105960) hazırlanmaya başlanmıştır.
Taslak aşamasındaki bu kriterin kapsamı “Arazi tipi güneş enerjisi santrallerinde kullanılacak metal konstrüksiyonların yapısal tasarımı, üretimi, muayene ve deney metotlarını kapsar. Konstrüksiyonlarda tamamen çelik, tamamen alüminyum veya alüminyum ve çelik değişken oranlarda kullanılabilir. Ahşap konstrüksiyonlar bu kriterin kapsamında değildir.” Şeklinde açıklanmaktadır.
Ancak ülkemizde geçerli diğer standartları ve yasaları göz önünde bulundurduğumuzda bu taslak kriterin bazı düzeltmeler yapılarak yayınlanması gerekmekte. TSE Standart hazırlama biriminde de bildirdiğim, düzeltilmesi gereken kısımlar aşağıda sıralanmıştır.
5.1 Statik hesap maddesinde statik hesapların TS 648’e göre yapılması gerektiği yazmaktadır. Bu standart açıklamasında da yazdığı üzere “kalınlığı en az 4 mm olan bütün taşıyıcı çelik yapı eleman ve bileşenleri” için geçerlidir. 5.2.1 Çelik malzemeler maddesi Çizelge 3’de minimum 2mm et kalınlığından bahsedilmektedir. Ayrıca bu maddede “statik hesaplarında uygun olması koşuluyla daha ince et kalınlıkları kullanılabilir” cümlesi vardır.
Bu iki maddede verilen bilgiler birbirleri ile çelişmektedir. Çelik yapı için TS EN 1993 Çelik yapıların tasarımı (Eurocode 3) standardına, alüminyum yapılar içinse TS EN 1999 Alüminyum yapıların tasarımı (Eurocode 9) atıf yapılması uygundur.
5.1 Statik hesap maddesinde sadece çelik yapı tasarımı ile ilgili bilgiler verilmekte ancak standardın geri kalanında alüminyum yapıdan da söz edilmektedir. Bu nedenle atıf yapılan tasarım standartları yeterli değildir.
Çelik yapı için TS EN 1993 Çelik yapıların tasarımı (Eurocode 3) standardına, alüminyum yapılar içinse TS EN 1999 Alüminyum yapıların tasarımı (Eurocode 9) atıf yapılması uygundur.
5.3 Korozyona karşı koruma maddesinde verilen yorum bilgiler yeterli değildir. Bu bilgiler ile doğru sonuca ulaşılması mümkün değildir.
Yorum cümleler yerine EN 12944 standardının ilgili bölümlerine atıf yapılmalı ve istenen korozyon koruma kategorisi belirlenmelidir.
6.2.4 Boyut ve yüzey özelliklerinin muayenesi maddesinde “toleranslar TS 1980-1 EN 22768-1 “Genel toleranslar-Bölüm: 1-Toleransı verilmemiş uzunluk ve açı ölçüleri için toleranslar” standardının orta tolerans sınıfından alınır.” Yazmaktadır. Bu tarzda bir yapı imal eden firmanın bu toleranslar uyma ihtimali yoktur.
Boyut toleransları için EN 13920 veya EN 1090 standardına atıf yapılmalıdır.
Ülkemizde gümrük birliği yasaları gereğince Avrupa standartlarında ürün üretilmesi gerekmektedir. Yapı Malzemeleri Yönetmeliği ve Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305 2011 AB) Kapsamında Uygulanacak Teknik Şartnamelerin Yayımlanması Hakkında Tebliğine göre 01.07.2014 tarihinden itibaren çelik ve alüminyum yapı kapsamına giren ürünlerin CE belgeli olması şartı vardır. Güneş enerji sistemleri de bu kapsam içinde değerlendirildiğinden, tarımlarının Eurocode’a göre ve imalat ve montajlarının da EN 1090 standardının ilgili bölümlerine göre yapılması gerekmektedir.
Bu nedenle hazırlanmakta olan bu standart Eurocode ve EN 1090 standardına sadece ilave gereklilikleri tanımlamak amacıyla hazırlanmalıdır.
